Fjalor Matematike
QINDËSHE
Numër
që përbëhet nga njëqind njësi; njësia e rendit të tretë dhe shifra e tretë nga
fundi në një numër. Veprimet deri në qindëshen e parë. Sa qindëshe ka numri
2600? I zbresim një qindëshe. Mbledh qindëshet.
QINDOR
Që
ndahet në njëqind pjesë të njëjta; që mbështetet në numrin njëqind. Sistem
qindor.
RACIONAL
Që mund
të jepet në trajtën e një thyese me numra të plotë (për numrat); që nuk përmban
një rrënjor (për shprehjet algjebrike). Numrat racionale. Shprehje racionale.
REAL
Numrat
realë, numrat e zakonshëm të dalluar nga numrat imagjinarë.
RRAFSHOR
Që
lidhet me rrafshet, që ka të bëjë me studimin e rrafsheve. Gjeometria rrafshore
planimetria.
RRETHSHKRUAJ
Bëj një
rreth rrotull një trekëndëshi, katërkëndëshi etj. duke prekur të gjitha kulmet.
Rrethshkruaj një trekëndësh.
RRETHSHKRUAR
Që ka
rrotull një rreth, i cili i prek të gjitha këndet nga jashtë (për figurat
shumëkëndëshe). Trekëndësh (shumëkëndësh) i rrethshkruar.
RRËNJË
Numër a
shprehje algjebrike, që, kur ngrihet në fuqi, jep madhësinë e dhënë më parë;
numër që shërben si zgjidhje e një barazimi. Rrënjë katrore (kubike). Rrënjët
aritmetike (algjebrike). Rrënja e një thyese. Shenja e rrënjës. Nxjerr (gjej)
rrënjën katrore të një numri. Ngre në fuqi një rrënjë.
RRËNJOR
Shenjë
në trajtë të shkronjës V me krahun e djathtë të zgjatur drejt, e cila vihet mbi
një numër a shprehje algjebrike për të nxjerrë rrënjën në atë shkallë, që
shënohet me një shifër në krahun e majtë të kësaj shenje; përfundimi që del nga
nxjerrja e një rrënje.
RRITËS
Që
është më e madhe se kufiza paraardhëse (në vargun e numrave);
RRJEDHIM
Pasojë
e drejtpërdrejtë e një teoreme të vërtetuar më parë.
SEKONDË
Njësi
matjeje për këndet dhe për harqet, e barabartë me një të gjashtëdhjetën e një
minute ose me një të tremijegjashtëqindën e një grade dhe që shënohet me dy
vijëza të shkurtra sipër pas shifrës përkatëse. Dy gradë, tre minuta e dhjetë
sekonda (2°3'10")
SERI
Një
tërësi numrash ose madhësish të renditura sipas një rregulli të caktuar. Seri
konvergjente. Seri pozitive.
SFERË
Trup i
rrumbullakët, që i ka të gjitha pikat e sipërfaqes të baraslarguara nga qendra
e vet, rruzull. Vëllimi i sferës. Sipërfaqja (rrezja) e sferës. Në trajtë
sfere.
SINUS
Një nga
funksionet trigonometrike që në rastin e një këndi të ngushtë (të trekëndëshit
kënddrejtë) është raporti i katetit përballë me hipotenuzën. Sinusi i një
këndi. Rritet (zvogëlohet) sinusi.
SIPËRFAQE
Pjesë e
një rrafshi të drejtë a të përkulur, e kufizuar në çdo anë nga një vijë e thyer
ose e lakuar dhe që shprehet me njësi katrore si shumëzim i gjatësisë e i
gjerësisë; syprinë. Sipërfaqja e katrorit (e trekëndëshit). Ka një sipërfaqe
prej njëqind metrash katrorë.
SPIRALE
Lakore
që bën një sërë rrotullimesh rreth një pike a një boshti duke u zgjeruar në
mënyrë të njëtrajtshme. Spirale kërmillore. Bën (vizaton) një spirale.
SHENJË
simbole
që përdoren për të shënuar veprime ose vlera të ndryshme matematike
SHIFËR
Shenjë
e veçantë që shënon një numër. Shifra arabe (romake). Shifra dhjetore. Numër me
shumë shifra.
SHKALLË
Treguesi
më i madh i fuqisë të së panjohurës në një ekuacion ose i ndryshores në një
polinom, gradë. Shkalla e një ekuacioni (e një polinomi). Ekuacion i shkallës
së parë (së dytë)
SHKRONJOR
Që
shprehet a që shënohet me shkronja; që kryhet me shkronja. Ekuacion shkronjor. Shprehje
shkronjore. Njehsim shkronjor.
SHNDËRRIM
Shndërrim
algjebrik, veprimi me anën e të cilit një shprehjeje algjebrike ose një
ekuacioni i jepet një formë tjetër.
SHPREHJE
Tërësi
madhësish të lidhura ndërmjet tyre me shenja të veprimeve matematike. Shprehje
thyesore. Shprehje algjebrike (aritmetike). Të njehsohet vlera e shprehjes.
SHUMË
Përfundimi
i mbledhjes së disa numrave a të disa madhësive të njëllojta. Shumë aritmetike
(algjebrike). Shuma e përgjithshme përfundimi i mbledhjes së disa shumave të
veçanta. Shuma e dy (e tre...) numrave. Shuma e këndeve të një trekëndëshi.
SHUMËFISH
Numër i
plotë që pjesëtohet pa mbetje me një numër të plotë më të vogël; Shumëfishi i
përbashkët. Shumëfishat e dhjetës. Gjej shumëfishat e një numri.
SHUMËFISHTË
Që
pjesëtohet pa mbetje me një numër të plotë. Numër i shumëfishtë.
SHUMËGJYMTYRËSH
Polinom.
SHUMËZIM
jë nga
katër veprimet themelore të matematikës, me anën e të cilit nga dy numra (të
quajtur «i shumëzueshmi» dhe «shumëzuesi») nxirret një numër i tretë (i quajtur
«prodhim»), i barabartë me shumën që del nga mbledhja e të shumëzueshmit me
veten e tij aq herë sa tregon shumëzuesi. Tabela e shumëzimit. Prova e
shumëzimit.
SHUMËZOJ
Bëj
veprimin e shumëzimit. Shumëzoj dy numra. Shumëzoj shtatën me tetë.
SHUMËZUES
Numri
me të cilin shumëzojmë një numër tjetër. Shumëzues me dy (me tri) shifra.
SHUMËZUESHËM
Numri
që shumëzohet me një numër tjetër. I shumëzueshmi shkruhet sipër.
Fjalor Matematike
No comments:
Post a Comment