Fjalori Zoologjik - C - D

Fjalori Zoologjik
C - D

CAKORRE

Kocë e vogël.

CECE

Miza cece, mizë e vendeve të Afrikës, që me pickimin e saj shkakton sëmundjen e gjumit te njerëzit ose helmimin e kafshëve.

CEFALOPODË

Klasa më e lartë e butakëve të detit, të cilët kanë rreth kokës zgjatime me ventuza, që i përdorin si këmbë për të lëvizur ose për të kapur ushqimin.

CETACE

Rend i gjitarëve të detit (si balena, delfini etj.) që e kanë trupin si peshk i madh dhe që marrin frymë me mushkëri.

CËPËZ

Zog me trupin sa të mullenjës, me ngjyrë të murrme në të hirtë, që rri në vende moçalore e në plehërishta.

CËRRE

Cirlë

CIGAREPËRDREDHËS

Cigartor

CIGARTOR

Kandërr e vogël me krahë të gjelbër ose të kaltër e me shkëlqim metalik, që del në pranverë, bren sythat e hardhisë e të pemëve të tjera dhe mbështillet si cigare me gjethen e tyre.

CIKË

Zog pak më i madh se trumcaku, që rron nëpër ara dhe që i ka pendët e krahëve të përhime në të verdhë e me pika të murrme, ndërsa ato të barkut të bardheme në të verdhë.

CIKLOP

Lloj gaforreje grabitqare, me trup të vogël e të zgjatur dhe me një sy përpara, që rron në ujëra të ndenjura ose në shtresat e sipërme të ujërave të detit.

CIKOFUA

Beng.

CIMBUR

Këpushë.

CINGUSH

Zog i vogël, me kokë të madhe, me pendë në ngjyra të ndryshme, që rron zakonisht në pyje.

CINKË

Trishtil.

CINXËR

Gjinkallë.

CIQE

Zog pak më i vogël se cirla, me bisht të gjatë, me pendë të murrme nga sipër e të kuqërremta nga poshtë, që rri nëpër ferra.

CIRIKOKË

Stërqokë.

CIRIPUPE

Zog me pendë të murrme më të bardhë, më i vogël se laraska, që ecën duke kërcyer; çililingë.

CIRLË

Zog si mullenja, me pendë të murrme e me pika të errëta ose të çelëta. Cirlë fushe mullibardhë.

CIRLUA

Shturë, gargull.

CIRONKË

Peshk i familjes së krapit, me trup të vogël e të mbuluar me luspa të ndritshme, që rron në ujëra të ëmbla; gjuhcë.

CIRUA

Cironkë

CJAP

Mashkulli i dhisë.

CJAP I EGËR

Kafshë përtypëse e ngjashme me cjapin, me brirë të gjatë që rron në male të larta e të thepisura.

CUMËR

Lloj qefulli me trup boshtor e të zhdërvjellët, qefulli i verës, gushtak.

CUMRAK

Cumër i vogël

CYLEK

Kllinzë.

ÇAFËR

Peshk pendëkuq i ujërave të ëmbla, i gjatë një pëllëmbë, me bark të gjerë e me shumë hala.

ÇAFKË

Shpend uji, që ka qafë të gjatë e këmbë të gjata, sqep të hollë dhe një tufë puplash të zeza në krye; gatë.

Çafka e bardhë.

Çafka e kuqe.

Çafka e përhime.

Çafkë deti.

ÇAFKËBARDHË

Shpend uji me sqep e me qafë pak me të shkurtër se të çafkës dhe me pendë të bardha.

ÇAFKËLORE

1. Zog këngëtar më i madh se harabeli, me ngjyrë të murrme, me një xhufkë pendësh në majë të kokës, që jeton arave; laureshë. Kënga e çafkëloreve. Ngrihen çafkëloret.

2. Pulë me një xhufkë pendësh të gjata në maje të kokës, pulë me çafkë.

ÇAFKËTHIME

Çafkë me pendë të përhime.

ÇAFKORE

Çafkëlore

ÇAJME

1. Çafkë, gatë. Çajme e kuqe. Tufë çajmesh.

2. Shpend grabitqar e këngëtar, i ngjashëm me harabelin, që ushqehet me kandrra. Çajme rrushi çajme që ushqehet me kokrra larushku.

ÇAKALL

Kafshë gjitarë grabitqare më e vogël se ujku, me qime të kuqërreme, që ushqehet zakonisht me ngordhësira dhe që nxjerr një angullimë të fortë.

ÇAUSH

Zog çaush

ÇEKIÇ THNEGLASH

Qukapiku.

ÇERDHUKËL

Zog pak me i madh se harabeli, me pupla të murrme pika-pika, që rron nëpër ara dhe që fluturon shumë lart duke kënduar e zbret pastaj pingul me krahë të mbyllur; laureshë e madhe. Tufë çerdhuklash. Kënga e çerdhuklës. Fluturimet e çerdhuklës.

ÇERR

1. Cinxami, ferrak. Tufë çerrash.

2. Zog i vogël pule, zakonisht i nxjerrë nga një shpend tjetër shtëpiak.

ÇIKË

1. Xixëllonjë.

2. Zog i vogël shtegtar që i ka puplat ngjyrë ulliri në pjesën e sipërme të trupit, të bardha në të verdhë në pjesën e poshtme.

ÇIKË E VOGËL

Zog i vogël me kaçule të verdhë në majë të kokës, me pupla ngjyrë ulliri në pjesën e sipërme të trupit dhe me dy rripa të bardhë e të hollë në krahë.

ÇIKËRR

Karkalec.

ÇIKËVERË

Xixëllonjë.

ÇILILINGË

Cipure

ÇIMËRR

Çimkë, tartabiqe.

ÇIMKË

1. Kandërr e vogël me trup të rrumbullakët të shtypur, me ngjyrë të kuqe të errët e me një erë të keqe, që jeton si parazit nëpër plasat e dhomave e të orendive shtëpiake dhe që u thith njerëzve gjakun kur flenë; tartabiqe. Bar çimkash. Erë çimke. Mbyt (zhduk) çimkat.

2. Emërtimi i përgjithshëm për disa lloje kandrrash të vogla parazite, që thithin lëngun e frutave ose që ushqehen me kokrrat e drithërave. Çimka e panxharit. Çimka e pambukut. Çimka e drithërave. Çimkat e pemëve. Çimkë uji.

ÇINËRR

Zog i vogël këngëtar sa një cinxami, me kokë të zezë e me sqep të mprehtë, me pendët e trupit të hirta në pjesën e sipërme e të verdha në anët e në gjoks, i cili e bën folenë zakonisht në zgavrat e drurëve. Kënga e çinrrave. Fole çinrrash.

ÇOBAN

Çafkëlore.

ÇOBANKË

Bishtatundës.

ÇOÇËR

Cinxami.

ÇOTË

1. Grifshë.

2. Femra e gjonit.

ÇUÇ

I  vogli i disa shpendëve, i cili sapo ka dalë nga veza; zog i porsadale. Çuçat e klloçkës. Fole me çuça zogjsh.

ÇUÇ GOMARI

Lloj zogu me sqep të trashë.

DAC DETI

Lloj peshkaqeni me kokë të gjerë, me trup në ngjyrë të çelur e me pika të murrme.

DAC I EGËR

Rrëqebull.

DALLËNDYSHE DETI

Lloj peshku, që rron zakonisht në fund të detit.

DASH DETI

Pelikan.

DEJKË

Zog shtegtar i ngjashëm me dallëndyshen, me pupla të murrme, që fluturon shumë shpejt dhe që e bën folenë zakonisht në ndërtesat e larta. Fole dejkash. I shpejtë si

dejka.

DELMERE

Bishtatundës.

DERVISH

Çafkëlore.

DERR DETI

Gjitar mishngrënës që jeton në det, më i vogël se delfini, me një feçkë të gjerë e të rrumbullakët dhe me fletë trekëndëshe.

DERRKUC

I vogli i dosës, gic.

DERRKUC INDIE

Kafshë e vogël brejtëse me lëkurë të lëmuar e me veshë të rrumbullakët, që e ka prejardhjen nga Amerika e Jugut.

DET

Breshkë deti

Dac deti.

Dallëndyshe deti.

Derr deti.

Elefant deti.

Elektrik deti.

Guaskë (gocë) deti.

Iriq deti.

Kali i detit.

Kandil deti.

Karkalec deti.

Lopë deti.

Luani i detit.

Plesht deti.

Qen deti.

Trëndafil deti.

Yll deti.

DEVE

Kafshë përtypëse trupmadhe me këmbë të gjata, me qafë të gjatë e të përkulur, me kokë të vogël dhe me një gungë ose me dy gunga në kurriz, që përdoret në shkretëtira e në stepa të thata si kafshë ngarkesë.

DIMËRAK

Borës.

DJERRADITËZ

Mashkulli i bletës, brumbull.

DOSË

Dosëz

DOSËBALË

Baldosë.

DOSËZ

Kandërr e ngjashme me bulkthin, me trup të gjatë deri pesë centimetra e të mbuluar me push të imët, me brirthë të trashë dhe me thonj të fuqishëm, e cila rri zakonisht brenda në tokë e dëmton rrënjët e bimëve bujqësore; arrç, bushtërz, këlysh dheu.

DRANGË

Peshk i ujërave të ëmbla, me trup të gjatë e me hala, që peshon deri një gjysmë kilogrami, lloskë.

DRE

Kafshë gjitare përtypëse e dythundrake, me brirë të gjatë ose të degëzuar (te mashkulli), që rron në tufa nëpër pyje malore.

DREDHËS

Dre mashkull me brirë të degëzuar.

DREJTFLATRORË

Rend i kandrrave që i kanë krahët e përparmë të kryqëzuar njërin mbi tjetrin dhe të prapmit të palosur gjatazi; kandrrat që bëjnë pjesë në këtë rend (si bulkthi, karkaleci, dosëza etj.).

DRENUSHË

Femra e drerit, sutë.

DRENJË

Shkurtë.

DRITHË

Miza e drithërave.

Sharruesi i drithërave.

Shushunja e drithërave.

Tenja e drithërave.

DRITHËNGRËNËS

Që i ha ose i dëmton drithërat (për kandrra). Kandërr drithëngrënëse.

DRIZAK

Zog me trup sa të mullenjës, në ngjyrë kafe të çelët, që e bën folenë nëpër driza.

DRUNGRËNËS

Që ha drurin e pemëve dhe e bën vrima-vrima, që bren drurët (për disa kandrra e vemje).

DUDI

Kumri.

DUHAN

Brumbulli (buburreci) i duhanit.

DYFLATRORË

Rend kandrrash me dy krahë, që kanë në kokë një thumb për të pickuar e për të thithur.

DYTHUNDRAK

Kafshët përtypëse, si lopa, derri, dreri etj., që e kanë thundrën të çarë me dysh.

DYZETKËMBËSH

Shumëkëmbësh.

Fjalori Zoologjik