Fjalor gjeografik N - SH

Fjalor gjeografik

N - SH

NADIR

Pikë e përfytyruar në kupën e qiellit nga ana e kundërt e gjysmërruzullit ku ndodhemi, e cila del po të hiqet një vijë kulmore nëpër qendrën e Tokës; e kundërta, zenit.

NAFTËMBAJTËS

Që përmban naftë, që ka naftë në shtresat e veta.

NËNTOKËSOR

Që gjendet nën sipërfaqen ose në brendësinë e tokës; që ndodh ose që bëhet në thellësi të tokës. Shpërthime nëntokësore. Pasuritë nëntokësore.

OQEAN

Hapësirë e madhe me ujë të kripur, që shtrihet ndërmjet kontinentesh. Oqeani Paqësor (i Qetë). Oqeani Indian. Oqeani i Ngrirë i Veriut. Fundi i oqeanit. Oqeani botëror (i përbotshëm) hidrosfera.

PARALEL

Secili nga rrathët e përfytyruar të lëmshit të Tokës, që shkojnë paralel me ekuatorin në të dy anët e tij deri te polet dhe që shërbejnë për të përcaktuar gjerësinë gjeografike. Paralelet dhe mesditësit. Në paralelin pesëdhjetë. Kaluan (kapërcyen) paralelin. Shqipëria është ndërmjet paraleleve 39 gradë e 38 minuta edhe 42 gradë e 39 minuta të gjerësisë veriore.

PELLG

1. Trevë që laget nga një lumë a nga degët e tij; tërësia e mëngëve të një lumi; sipërfaqe ku rrjedhin e ku mblidhen ujëra, burime etj. Pellg lumor.

2. Trevë e gjerë që përfshin një det pak a shumë të mbyllur dhe viset rreth tij. Pellgu i Egjeut (i Adriatikut, i Mesdheut).

3. Trevë e ulët fushore, e rrethuar prej malesh; ultësirë; rrafsh i gjerë, i rrethuar me male. Pellgu i Shkodrës. Pellgu i Korçës.

PERËNDIMOR

Që gjendet në perëndim, që është në atë anë a në atë drejtim nga perëndon dielli; i perëndimit. Pjesa (ana) perëndimore. Gjysmërruzulli perëndimor. Gjatësia gjeografike perëndimore. largësia e një vendi nga meridiani i parë (nga meridiani i Grinuiçit) në drejtim të perënditnit, që matet me gradë.

PIKË

Drejtim, anë. Pikat e horizontit. Katër pikat kryesore të drejtimit.

PLLAJË

Vend pak a shumë i rrafshët, që ngrihet butë mbi pesëqind metra; rrafshinë në një vend të lartë; rrafshnaltë. Pllajë e lartë rrafshnaltë. Pllajë e zhveshur. Pllajë me grurë. Pllajë me borë. Në male e pllaja.

POL

Secili nga dy skajet e boshtit të përfytyruar të Tokës, që mendohen si pika të palëvizshme gjatë rrotullimit të rruzullit rreth vetes; vendi a zona rreth këtyre pikave. Poli Verior (i Veriut). Poli Jugor (i Jugut).

Pol gjeografik vendi ku bashkohen meridianët. Pol magnetik pikë afër Polit të Veriut ose të Jugut, drejt së cilës kthehet gjilpëra e busullës.

POZITË

Vendi a pika në rruzullin tokësor ku shtrihet një shtet, një krahinë etj. Pozitë strategjike. Pozita gjeografike e Shqipërisë.

REGJIM

Kushtet në të cilat ndodh a zhvillohet një dukuri meteorologjike ose e lidhur me ujërat, rregullsia e përsëritjes së një dukurie të tillë. Regjimi ujor. Regjimi i lumit ndryshimi i sasisë së ujit të lumit gjatë stinëve. Regjimi i reshjeve. Regjimi termik (i tokës, i atmosferës).

RELIEV

Tërësia e të ngriturave dhe e të ulurave në sipërfaqen e tokës, pamja e sipërfaqes së tokës me male, kodra dhe me ultësira e lugina; paraqitja e zvogëluar e sipërfaqes së tokës me të ngriturat dhe të ulurat. Reliev malor. Reliev i thyer (i ngritur, i lartë). Reliev akullnajor. Relievi i Tokës. Relievi i Shqipërisë. Harta e relievit.

RRAFSHNALTË

Fushë shumë e gjerë që shtrihet në lartësi të madhe mbi nivelin e detit, rrafsh shumë i hapët në vise të larta malore. Rrafshnaltë e ashpër. Rrafshnaltë gurore (liqenore). Rrafshnalta e Kolonjës (e Çajupit).

RRAFSHULËT

Fushë shumë e gjerë që shtrihet në një lartësi të vogël mbi nivelin e detit; ultësirë. Rruga kalon nëpër rrafshulëta.

RRJEDHJE

Shtrati i një lumi ose një pjesë e tij; viset nëpër të cilat kalon një lumë ose një pjesë e tyre. Rrjedhja e sipërme (e mesme, e poshtme). Rrjedhja e Drinit (e Shkumbinit). E kapërceu në rrjedhjen e sipërme.

RRUSHKULLUES

Vijë rrushkulluese: vijë e lakuar në hartë ose në rrafsh, që bashkon pikat me të njëjtën lartësi. Mbi (nën) vijën rrushkulluese. Në drejtim të vijës rrushkulluese. Ndjek vijën rrushkulluese të malit.

SAVANË

Treva fushore me bar të lartë dhe me pemë e shkurre të rralla, që shtrihet në të dy anët e ekuatorit dhe që ka një stinë, të thatë e një stinë me lagështi. Savanat afrikane. Savanat e Amerikës së Jugut. Bari i savanave. Kafshët e savanave.

STEPË

Vend i gjerë fushor pa drurë, me bimësi të varfër barishtore dhe me klimë të thatë. Stepë e thatë. Stepat livadhore. Zona e stepave. Bimësia e stepave. Dhelpra e stepës.

STEPOR

1. Që ka të bëjë me stepën, i stepës; që është me stepa. Zonë stepore. Brez stepor.

2. Që rritet a jeton në stepë; që është karakteristik për stepën. Bimësi stepore. Toka të zeza stepore.

SHARRË

Shkëmb a varg shkëmbinjsh të thepisur, që gjenden brenda në det dhe janë të rrezikshëm për anijet.

SHIGJETË

Ledh rëre që ndan një gji nga deti i hapur.

SHIMBLEDHËS

Që mbledh ujin e shiut, ujëmbledhës. Pellg shimbledhës.

SHKALLË

Udhë e përpjetë dhe e ngushtë në një grykë mali, që është si me shkallare; vend me shkëmbinj e me gurë të mëdhenj në një faqe mali. Shkalla e malit. Shkalla e Tujanit (e Priskës, e Mirakës, e Valshit).

SHKRETËTIRË

Hapësirë e gjerë, zakonisht e mbuluar me rërë, pothuajse pa bimësi e pa botë shtazore, ku reshjet janë shumë të pakta. Shkretëtirë ranore (deltinore, shkëmbore). Shkretëtirë akulli (akullnajore) hapësirë e gjerë e mbuluar me akuj të përjetshëm. Shkretëtirë pa fund. Bimë (kafshë) të shkretëtirave. Oazet e shkretëtirës. Karvanët e shkretëtirave.

Fjalor gjeografik