Fjalori i Fizikës R - RR

Fjalori i Fizikës R - RR

RADIOAKTIV
Që ka radioaktivitet; që ka të bëjë me radioaktivitetin
ose që shkaktohet nga radioaktiviteti. Elementet
radioaktive. Lëndë radioaktive. Pluhur (shi) radioaktiv.
Rrezatim radioaktiv. Rreze (rrymë) radioaktive. Zbërthim radioaktiv.

RADIOAKTIVITET
Veti që kanë disa elemente kimike (si radiumi, uraniumi
etj.) për të lëshuar rreze të padukshme gjatë zbërthimit
të vetvetishëm ose artificial të bërthamave të atomeve.
Radioaktivitet natyror (artificial). Radioaktiviteti i
uraniumit. Radioaktiviteti i tokës (i atmosferës).

REAKSION
Reaksion bërthamor. zbërthimi i bërthamave të
atomeve të një elementi, si pasojë e të cilit ai
shndërrohet në një element tjetër, duke lëshuar energji të madhe.
Reaksion zinxhir
a) shndërrim kimik ose zbërthim i pandërprerë
i elementeve dhe i lëndëve, gjatë të cilit produktet e
zbërthimit marrin pjesë në procesin e mëtejshëm;
b) varg veprimesh ose rrjedhimesh, që lidhen njëri
me tjetrin dhe që nisin nga një shkak i vetëm fillestar.

REFLEKTIM
Pasqyrim; Reflektim i dritës (i tingullit, i valëve). Reflektimi i botës së
jashtme (i sendeve, i jetës). Reflektimi i ndryshimeve. Këndi i reflektimit.

RELATIVITET
Teoria e relativitetit. teori mbi lidhjet
materiale të sendeve e të dukurive, sipas së cilës
ligjësoritë e hapësirës dhe të kohës varen nga lëvizja e
materies, duke e marrë lëvizjen brenda një sistemi të caktuar.

REZISTENCË
Qëndrueshmëria e një trupi për të
përballuar një forcë që ushtrohet mbi të. Rezistencë e
madhe (e ulët). Rezistencë mekanike (fizike, kimike).
Rezistenca e betonit (e gëlqerorëve, e rërës).
Rezistenca në shtypje (në përdredhje). Kufiri i
rezistencës. Rezistenca e materialeve shkenca që
studion qëndrueshmërinë dhe shtrembërimet që
pësojnë lëndët e pjesët e ndërtimit të makinave, të
ndërtesave etj.

REZONANCË
Rikumbim.

RËNDESË
Forca që i tërheq gjithë trupat drejt qendrës së
Tokës; gravitet. Forca e rëndesës. Fusha (qendra) e
rëndesës. Ligji i rëndesës.

RËNTGEN
1. Njësi për matjen e rrezeve rëntgen ose të rrezatimit
jonizues në përgjithësi.
2. Aparat që punon me rreze rëntgen dhe që
shërben për të parë ndërtimin e brendshëm të trupave.

RIKUMBIM
1. Dukuri e rritjes së gjerësisë së lëkundjeve të
tingujve ose të valëve të tjera, që ndodh nga ndikimi i
lëkundjeve të jashtme me të njëjtën denduri, rezonancë.
Rikumbim tingullor (elektrik, mekanik). Rikumbim i
zërit. Kutia e rikumbimit. Hyn në rikumbim. Është në
rikumbim me...
2. Veti e një salle ose e një hapësire të mbyllur, që e
përforcon një tingull kur përplaset në faqet e saj të
brendshme. Rikumbimi i sallës (i lokalit).

RRAVGIM
Prishje ose paqartësi e shëmbëllimeve të
sendeve, që vjen nga të metat e mjeteve optike.
Rravgim ngjyrash. Rravgim sferik.

RRAVGOJ
Prishet a bëhet i paqartë (për
shëmbëllimet e sendeve). Rravgojnë ngjyrat (rrezet).

RREGULL
Parim i nxjerrë nga lidhjet ligjësore të dukurive, i cili
shërben si mbështetje e si drejtim për ecurinë a për
zhvillimin e diçkaje ose për punën në një fushë,
rregullsi; normë a parim në sjelljen e në marrëdhëniet e njerëzve.
Rregulla e artë e mekanikës

RREZATUES
Që lind nga një rrezatim; që ka të bëjë me
rrezatimin, i rrezatimit. Energjia rrezatuese. Sipërfaqja
rrezatuese.

RREZE
1. Fill i hollë e i drejtë drite, që del nga një burim ose
nga një send tjetër i ndritshëm. Rreze të arta. Rrezet e
diellit (e hënës). Rrezet e dritës. Tufë rrezesh.
Pasqyrimi i rrezeve. Lëshon (nxjerr) rreze. Ra një
rreze. Përhapen (thyhen, përthyhen) rrezet.
2. Tufë grimcash ose valësh
elektromagnetike që dalin nga një trup e përhapen në
një drejtim të caktuar; rrezatim. Rreze të padukshme.
Rreze ultravjollcë. Rreze rëntgen (rreze X). Rreze
radioaktive (alfa, beta, gama). Rreze kozmike.

RRITËS
Që vjen duke u ngritur

Fjalori i Fizikës