Fjalori i historise T
TABOR
Njësi ushtarake me një mijë veta në
ushtrinë e dikurshme osmane; batalion. Taborë kalorësish. Taborët e
kryengritësve.
TAGËR
1. E drejtë që ka një njeri për diçka.
Tagër i plotë. Jashtë tagrit të tij. Njeri pa tagër. Ishte në tagrin e dikujt.
S`kishte tagër. I dha tagër.
2. Çdo taksë a tatim që i paguhej shtetit.
Tagër i lartë (i paligjshëm). Tagra të rënda. Tagër doganor. Të ardhura nga
tagrat. Paguanin (shlyenin) tagrat.
TAGRAMBLEDHËS
Nëpunës që mblidhte taksat ose tatimet,
mbledhësi i tagrave.
TAGRAPAGUES
Ai që paguante taksa ose tatime, ai që
shlyente tagrat.
TARTAR
1. Banor vendës i Tartarisë ose ai që e ka
prejardhjen nga Tartaria; pjesëtar i disa popullsive që banojnë pranë Vollgës,
në Siberi e në Krime dhe që flasin në gjuhën turanike.
2. Pjesëtar i fiseve turke, mongole etj. që
formonin shtetin «Hordhia e Artë» në shekujt XIII-XV.
3. Kalorës që kryente shërbimin postar në
kohën e pushtimit osman.
TAULANT
Pjesëtar i njërit prej fiseve kryesore
ilire, që banonte në trojet bregdetare midis lumenjve Mat e Vjosë. Fisi i
taulanteve. Shteti i taulantëve.
TELOZNË
Haraç.
TEMPULLAR
Kalorës a fisnik i një urdhri katolik në
mesjetë. Anëtar i urdhrit të tempullarëve.
TESPROT
Pjesëtar i njërit prej fiseve ilire, që
banonte në krahinën e Çamërisë së sotme. Fisi i tesprotëve.
TESHË
Enë balte a sende të tjera, që i viheshin
të vdekurit të varr.
TIMAR
Tokë a vend me madhësi të ndryshme, me të
ardhura vjetore deri njëzet mijë akçe në vit, që u jepej në zotërim feudalëve
spahinj, sipas shërbimeve që ata i sillnin Perandorisë Osmane. Sistemi i
timareve.
TIRAN
Sundimtar i vetëm e me pushtet absolut në
Greqinë e vjetër ose në Itali gjatë shekujve XIII-XVI, i cili vinte në fuqi me
dhunë.
2. Sundimtar, që qeveris me dhunë e me të
egër dhe që e shtyp popullin pa mëshirë; despot.
TITULL
Emër nderi, që mbanin pronarët e mëdhenj
feudalë; sipas pronës a fisit. Titull i trashëgueshëm. Titulli baron (kont,
dukë, markez).
TOGË
1. Tufëz ose xhufkë me qime nga bishti i
kalit, që e mbanin pashallarët si shenjë dalluese të gradës së tyre. Pasha me
tri tuga.
2. Veshje sipërme e gjatë, zakonisht e
bardhë, që mbanin qytetarët; zyrtarët lartë e priftërinjtë në Romën e lashtë.
Togë me shirit të qëndisur.
TOPJAK
Taksë që paguhej për kullotjen e bagëtive
në kohën e pushtimit osman dhe regjimeve të kaluara. U kërkonin (u merrnin)
topjakun.
TOTEMIZËM
1. Formë e lashtë e fesë në rendin fisnor,
kur adhurohej si diçka e shenjtë një kafshë, një bimë, ndonjëherë edhe një
send, që quhej edhe si themelues e si mbrojtës i fisit.
2. Organizim shoqëror, në rendin fisnor që
bazohej në totemet dhe në adhurimin e tyre.
TRAK
Pjesëtar i popullsisë së vjetër të Trakisë,
banor i Trakisë.
TRETAR
1. Ai që i merrte pronarit për përdorim
tokën a bagëtinë dhe i jepte një të tretën e prodhimit.
2. Ai që mblidhte të tretën, ai që merrte
të tretën.
TRETË
Një e treta e prodhimit; që ishte i detyruar
t'i jepte bujku pronarit të tokës a të bagëtisë. Të tretat e të dhjetat.
Paguanin të tretën. Mblidhte të tretat.
TRIBUN
Titull që mbanin disa funksionarë zyrtarë
me detyra të ndryshme civile ushtarake në Romën e lashtë. Tribun i plebenjve
mbrojtës i të drejtave të plebenjve, të cilët shtypeshin nga patriotët dhe nga
konsujt. Tribun ushtarak.
TRIUMVIRAT
1. Grup prej tre vetash në Romën e lashtë,
që drejtonin së bashku shtetin; koha sa zgjaste pushteti i tyre. Triumvirati i
parë (i dytë).
2. Grup prej tre vetash që drejtojnë
shtetin ose kryejnë një veprimtari të përbashkët.
TROGLODIT
Banor i lashtë i Afrikës, i Azisë etj., që
jetonte nëpër shpella; njeriu primitiv i kohës së gurit.
TUJË
Tugë. Një pasha me shtatë tuja.
TUNIKË
Veshje e brendshme a e jashtme prej leshi a
prej liri, zakonisht e bardhë, si këmishë, me mëngë dhe e gjatë deri te
gjunjët, që e mbanin romakët e vjetër. Tunikë e bardhë. Tunikë e leshtë. Tunikë
burrash (grash).
TURRË
Vula e sulltanëve në shkresat e në paratë e
Perandorisë Osmane.
TYM
Tymjake.
TYMJAKE
Taksë që paguhej në kohën e pushtimit osman
për çdo shtëpi a oxhak. Paguanin tymjaken. Mblidhte tymjaket.
Fjalori i historise
No comments:
Post a Comment