CIU
Përdoret për të shënuar zërin e zogjve të
vegjël ose zëra të tjerë
të hollë. Zogu bën ciu-ciu.
DALE
Prit(ni) pak!, qëndro(ni) pak!; mos u
ngut(ni)! (përdoret kur i
drejtohemi dikujt, zakonisht në formë
lutjeje a urdhri, për t'i
kërkuar që të ndalet, të qëndrojë, të
presë pak ose për ta
këshilluar që të ketë durim, të mos
ngutet). Dale, se harrova.
Daleni, more, ku po shkoni? Dale, mos u
ngut! Dale, pa e sheh
me vonë!
DE
1. Përdoret për të nxitur kalin, pelën,
kaun etj. që të ecë. De,
kuqo, de!
De, kazil, de!
2. Përdoret e përsëritur për të
përforcuar shprehjen e një habie,
të një kënaqësie, të një hidhërimi etj.
De, more, de! De, more hall, de!
DRE
Përdoret për të shprehur habi a çudi;
bre. Dre, dre, sa qenke rritur!
E
1. Përdoret kur shprehim habi, kur
ndodhemi para një të
papriture a para diçkaje të
padëshirueshme, kur kujtohemi
papandehur për diçka etj. E, kush na
erdhi!
E, si e paskan prishur! E, si nuk e
lajmëruam që dje!
2. Përdoret kur shprehim gëzim, kënaqësi,
miratim ose ndonjë
ndjenjë tjetër; hë.
E, më ju lumtë dora! E, t`u bëftë nëna!
E, sa u gëzova kur të
pashë!
3. Përdoret kur shprehim dhembje,
hidhërim a pikëllim,
keqardhje, dëshpërim, qortim, zemërim,
urrejtje etj.; ah. E, ç’e
gjeti të ziun! E, mor i shkretë! E, po e
zura, ç’do t’i bëj!
EH
1. Përdoret për të shprehur dhembje,
hidhërim a pikëllim,
keqardhje, pendim etj.; ah. Eh, ç`e gjeti
të shkretin! Eh, si s`e
vura re! Eh, sa keq që i fola! Eh,
ç'bëra!
2. Përdoret kur shprehim habi ose frikë.
Eh, ti qenke! Eh, ç`më
trembe!
3. Përdoret kur shprehim zemërim,
kërcënim etj.; ah. Eh, në e
zënça! Eh, ç`ia punoi i poshtri!
4. Përdoret për të theksuar shprehjen e
një dëshire, të një lutjeje,
të padurimit etj. Eh, sikur të kthehej
sonte! Eh, sa mirë do të
ishte po të binte një shi!
5. Përdoret për të përforcuar shprehjen e
kënaqësisë, të gëzimit,
të mallëngjimit, të habisë etj. Eh, sa i
bukur u bë fshati! Eh, sa
më pëlqente! Eh, sa qenka rritur!
6. Përdoret kur na vjen diçka në mendje
menjëherë e papritur.
Eh, gati më doli nga mendja! Eh, për pak
harrova!
EHE
Përdoret kur shprehim keqardhje,
dëshpërim, dyshim a
mosbesim (kryesisht me qesëndi), zemërim,
kundërshtim,
mospërfillje, përbuzje etj. Ehe, s`ma
hedh dot mua! Ehe, ç`e
gjeti të shkretin! Ehe, nuk qenka burrë!
Ehe, zor se kthehet sonte!
EHU
Përdoret kur shprehim mospërfillje,
mosbesim, nënvlerësim a
përçmim për dikë a për diçka ose zemërim
a mërzitje për shkak të
dikujt a të diçkaje etj. Ehu, edhe ti
gjithnjë po këto gjëra thua!
Ehu, ç`më mërzite! Ehu, sa miza janë, nuk
bëjnë mjaltë! fj.u.
Ehu, ia paske ngenë edhe ti!
EJ
HEJ. Ej, ti, ku shkon?
EJA
Përdoret kur e thërresim, kur e ftojmë a
kur e
nxitim dikë për të nisur një punë, për të
bërë diçka së bashku etj.;
hajde. Eja të dalim! Ejani të këndojmë!
Ë
1. Përdoret kur shprehim kënaqësi,
miratim etj. ose për të
përforcuar shprehjen e këtyre ndjenjave.
Ë, sa m’u bë qejfi!
2. Përdorët kur kujtohemi papritur për
diçka. Ë, po, m’u kujtua tashti.
ËH
1. Përdoret për të shënuar zërin që
nxjerr dikush kur rënkon, ë.
Ëh, ëh, dëgjohej rënkimi i plakut.
2. Përdoret kur shprehim keqardhje për
diçka; ë. Ëh, ç`më
shpëtoi!
ËHË
1. Përdoret për të shprehur keqdashje,
përbuzje, mospërfillje,
dyshim a mosbesim, habi etj.; aha. Ëhë,
le ta përsëritë po të
dojë! Ëhë, dashka dhe ai! Ëhë, ç`paska
bërë! Ëhë, ç`ia punoi!
Ëhë, s`na doli gjë.
2. Përdoret kur shprehim keqardhje,
dëshpërim a pendim. Ëhë,
deri aty paska shkuar puna? Ëhë, ja që
ndodhi tashti, s`kemi
ç'bëjmë.
FALEMINDERIT
Përdoret kur i shprehim dikujt
mirënjohjen a falënderimet për një
të mirë që na ka bërë, për një fjalë të
mirë që thotë, për një urim
etj. Ju faleminderit. I themi faleminderit.
Ia dimë për faleminderit
dikujt i jemi mirënjohës.
FALËMESHËNDET
Përdoret për të përshëndetur nëpërmjet
një tjetri dikë që ndodhet
larg, me kuptimin «të fala e shëndet të
mirë!» Falëmeshëndet
babait (shokëve)!
FORCË
Përdoret për të nxitur dikë në një punë,
a në një
veprim. Forca, shokë, se edhe pak na
mbeti!
GATITU
Përdoret si komandë për të urdhëruar dikë
që të marrë drejt
qëndrim e të rrijë pa lëvizur; Kompania,
gatitu!
GËZUAR
Përdoret si urim në raste festash,
ditëlindjesh, kur fillojmë një
punë të re etj., me kuptimin «e kalofsh i
gëzuar!», «qofsh i
gëzuar!», «e gëzofsh (e gëzofshi)!» etj.
Gëzuar Vitin e Ri!
Gëzuar qofsh! Gëzuar bukën e re! Gëzuar!
(thuhet kur ngremë
një dolli a kur çokasim gotat me dikë).
GJYNAH
ërdoret për të shprehur keqardhje për
dikë a diçka; sa keq. Gjynah, e shkreta!
Sa gjynah!
Fjalor pasthirrmor
No comments:
Post a Comment